درمان كم‌خوني ، با تغذيه صحيح

نويسنده: ثريا لطف‌الهي شبستري



بسياري از دختران جوان و نوجوان، كمترين فعاليت را دارند و از نيازهاي تغذيه‌اي خود غافل هستند. اين امر ضايعات جبران‌ناپذيري را براي آنان به بار مي‌آورد. اغلب دختران جوان دچار كمبود آهن و كلسيم هستند؛ به همين دليل، كم‌خوني و نرمي مفاصل و استخوان‌ها در آنها شايع است.
براساس آمار ارائه شده از سوي اداره آموزش و پرورش، تنها 20 درصد دختران دبيرستاني، در روز ميوه و سبزيجات مصرف مي‌كنند. مطالعات انجام شده بيانگر اين امر است كه فقر آهن حتي در مقادير كم، مي‌تواند به كسب نمرات پايين در دروس تحليلي مانند رياضيات منجر شود. اين عامل يكي از علل برتري پسران در دروس رياضي است.
كم‌خوني و كمبود آهن ناشي از آن در سنين بلوغ موجب كاهش سرعت رشد، ضريب هوشي، قدرت يادگيري و كاهش ظرفيت كاري مي‌شود.
وزارت بهداشت در گزارشي تغييرات رفتاري مثل خستگي و بي‌تفاوتي، افزايش ابتلا به بيماريها، افزايش غيبت از مدرسه، افزايش شيوع كم‌خوني در دوران بارداري و به دنبال آن افزايش مرگ و مير مادران و افزايش تولد نوزادان كم‌وزن و نارس را از ديگر عوارض فقر آهن اعلام كرده است. بنا به اين گزارش، مصرف قرص آهن و غني‌سازي مواد غذايي در پيشگيري از كمبود آهن و كم‌خوني ناشي از آن مؤثر است. همچنين ويتامين12 B به توليد گلبول‌هاي قرمز خون كمك مي‌كند و تأثير عميقي بر هر نوع فعاليت سلولي به‌ويژه سلول عضلاني دارد.
جگر، پنير، تخم‌مرغ و موز داراي اين ويتامين هستند.

فقر آهن چيست؟

اگر براي ساختن گلبولهاي قرمز خون، آهن به مقدار كافي در دسترس نباشد، ابتدا فرد از ذخاير آهن بدن خود استفاده مي‌كند، سپس در صورت ادامه كمبود، ذخاير آهن بدن كاهش مي‌يابد.
اگر كمبود آهن ادامه پيدا كند ذخاير آهن بدن تخليه مي‌شود و كم‌خوني فقر آهن بروز مي‌كند. آهن اساسي‌ترين ماده اوليه براي ساختن گلبولهاي قرمز خون است. البته علاوه بر آهن مواد مغذي ديگر هم مثل اسيد فوليك، ويتامين6 B، ويتامين12 B، ويتامين C و پروتئين براي خونسازي لازم است كه بايد از طريق رژيم غذايي روزانه تأمين شود.
عواملي كه موجب افزايش جذب آهن در بدن مي‌شوند، عبارتند از:
ويتامين ث كه در مركبات ترش، سبزي‌هاي برگي نظير شاهي و جعفري و در گوجه‌فرنگي و فلفل سبز به ميزان فراوان يافت مي‌شود. گوشت قرمز و گوشت حيوانات دريايي، حبوبات، غلات، خشكبار، سبزيجات، ماست و تخم‌مرغ. بسياري از تركيبات نيز به عنوان بازدارنده جذب آهن شناخته شده‌اند كه در اين ميان مي‌توان به پروتئين سويا، نان سبوس‌دار و چاي و قهوه اشاره كرد.

علائم كم‌خوني فقر آهن

كم‌خوني ناشي از فقر آهن داراي علائمي به شرح زير است:
خستگي و ضعف، رنگ پريدگي به خصوص در دست‌ها و سطح داخلي پلك‌ها. علايم با شيوع كمتر عبارتند از التهاب زبان، غش، حالت تنگي نفس، تند شدن ضربان قلب، احساس ناراحتي در شكم، علاقه شديد به خوردن يخ، رنگ يا خاك، استعداد ابتلا به عفونت، بي‌اشتهايي، موارد كم‌خوني فقر آهن شديد با تنگي نفس و تپش قلب و ورم قوزك پا همراه است.
منبع:روزنامه اطلاعات